اثر کاربرد عصاره کمپوست و کودهای بیولوژیک بر عملکرد کمی و کیفی چین های مختلف مرزنجوش (origanum hortensis l.)

مرزنجوش یکی از گیاهان دارویی بومی ایران می باشد که به دلیل داشتن متابولیت­های ثانویه معطر، در طب سنتی کاربرد دارد. در راستای تولید گیاهان دارویی، استفاده از نهاده­های آلی جایگاه ویژه­ای در کشاورزی پایدار دارد. نهاده­های آلی مانند کودهای دامی و یا کمپوست، ضمن فراهمی متعادل عناصر مورد نیاز برای رشد گیاه، می توانند در بهبود ساختار فیزیکی و شیمیایی خاک نیز مؤثر باشند این مطالعه با هدف ارزیابی خصوصیات رشد، عملکرد کمی و کیفی و اجزای تشکیل­دهنده اسانس مرزنجوش تحت تأثیر کاربرد عصاره کمپوست و تلقیح با کودهای بیولوژیک انجام شد. آزمایش به صورت کرت­های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1391 اجرا گردید. کرت­های اصلی، 16 ترکیب کودی (ازتوباکتر (b1)، آزوسپیریلوم (b2)، میکوریزا (b3)، 10% عصاره کمپوست (c1)، 20% عصاره کمپوست (c2)، 30% عصاره کمپوست (c3)، c1b1، c2b1، c3b1، c1b2، c2b2، c3b2، c1b3، c2b3، c3b3 و شاهد) و کرت­های فرعی، سه چین طی فصل رشد بودند. نتایج نشان داد که ارتفاع ساقه اصلی، وزن تر و خشک مرزنجوش تحت تأثیر کاربرد جداگانه و تلفیقی کودهای بیولوژیک و عصاره کمپوست در چین اول به طور معنی­داری بیشتر از چین­های دوم و سوم بود. همچنین، بیشترین افزایش معنی­دار در ارتفاع ساقه اصلی، وزن تر و خشک و محتوای اسانس مرزنجوش به ترتیب برابر با 3/43 سانتی­متر، 07/46 گرم بر متر مربع، 11/27 گرم بر متر مربع و 89/0 درصد در نتیجه کاربرد تیمار c1b3 مشاهده شد. اجزای تشکیل دهنده اسانس تحت تأثیر کاربرد جداگانه و تلفیقی کودهای بیولوژیک و عصاره کمپوست قرار گرفتند. در بین اجزای تشکیل دهنده اسانس، terpinen-4-ol (01/18 درصد) و cis-sabinene hydrate (4/15 درصد) به ترتیب بیشترین و ledene (005/0 درصد) و camphene (01/0 درصد) کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند.